Zapraszamy na kolejną odsłonę tematyki związanej z udarami. Dzisiaj w dużym skrócie o skutkach udaru.
Co dzieje się po udarze?
Kiedy pacjent trafi do szpitala ze zdiagnozowanym udarem w zależności od jego przyczyny, wielkości i lokalizacji mogą mieć miejsce różne jego skutki, a co za tym idzie różne zaburzenia w funkcjonowaniu zarówno fizyczno-ruchowym jak i poznawczo-intelektualnym oraz emocjonalnym. Przy udarach niedokrwiennych jeśli skrzeplina jest duża pojawia się nasilony zespół neurologiczny pod postacią porażenia połowicznego. Jeżeli natomiast skrzeplina jest mniejsza może powodować tylko niedowład kończyny. Przy udarach krwotocznych skutek zależy od wielkości ogniska krowotocznego i jego lokalizacji. Jeżeli krwotok jest większy i zajmuje dużą część mózgu, uszkodzeniu może ulec nawet połowa mózgowia. Nierzadko dochodzi wtedy do zgonu. Zdarza się też, że nie ma żadnych dysfunkcji i deficytów, a jeżeli są to bardzo szybko cofają się. Taka sytuacja jest wtedy gdy chory trafia na oddział gdzie szybko zostaje wdrożone odpowiednie leczenie trombolityczne lub udar jest na tyle mały, iż nie uszkadza w dużym stopniu mózgu.
Lokalizacja udaru
Ważną kwestią jest miejsce uszkodzenia. Od tego bowiem zależy rodzaj ewentualnego deficytu. I tak mogą zostać uszkodzone obszary odpowiedzialne za mowę. Kiedy pacjent nie jest w stanie mówić pojawia się tak zwana afazja ruchowa. Gdy występuje trudność ze rozumieniem mowy mamy do czynienia z afazją czuciową. Może też mieć miejsce afazja mieszana. Inne natomiast są obszary w mózgu odpowiedzialne za ruch. I tak w momencie uszkodzenia takiego obszaru może wystąpić porażenie lub niedowład strony przeciwnej do uszkodzone. Kiedy zajęte udarem są miejsca odpowiedzialne za czucie, pojawia się zaburzenie czucia (np. pacjent może ruszać kończyną, ale jej nie czuje i jest ona zdrętwiała).
Znaczenie ma też stronność półkul. Jeśli uszkodzona zostaje prawa półkula mózgu może nastąpić:
-niedowład lub porażenie kończyny po stronie przeciwnej- lewej,
– lewostronne zaburzenia czucia
– zaburzenia wzrokowo-przestrzenne: mylenie strony prawej z lewa, błędne ocenianie odległości, czasu, problemy z liczeniem i pisaniem, problemy z ubieraniem się, poruszaniem się po okolicy, wykonywaniem codziennych czynności czy ruchów precyzyjnych
– połowicze ograniczenia widzenia z lewej strony
– zespół zaniedbywania lewostronnego: niezauważanie przedmiotów po lewej stronie, ignorowanie swojej lewej strony ciała
– zaburzenia pamięci, koncentracji uwagi, problemy w logicznym myśleniu,
– utrata melodii głosu, gdzie wszystkie wypowiedzi brzmią monotonnie
-zmiana zachowania i nastroju
Kiedy uszkodzona jest natomiast lewa półkula może wystąpić:
– prawostronny niedowład
– zaburzenia czucia w prawej połowie ciała
-problemy z mową: afazja czyli zaburzenia w rozumieniu bądź wypowiadaniu słów
– zaburzenia pola widzenia po prawej stronie ciała
-problemy z pamięcią, koncentracją uwagi
-depresja
Osobną, ważną kwestią wydają się być zaburzenia depresyjne. Badany często ze sprawnej osoby staje się mało samodzielny, zależny od innych. Nierzadko potrzebuje wielu miesięcy rehabilitacji aby powrócić do sprawności sprzed udaru, a czasem musi pogodzić się z tym, że już nigdy nie będzie tak sprawny jak kiedyś. Chory traci podstawowe umiejętności, ma problemy z komunikacją. Rodzi to szereg psychologicznych konsekwencji. Pojawia się niepewność co do przyszłości, trudność z zaakceptowaniem sytuacji bycia zależnym od najbliższych. Dlatego szczególnie ważna rolę pełni tutaj psycholog i jego wsparcie psychologiczne. Nieodzownym elementem rehabilitacji, na równi z fizjoterapeutycznymi oddziaływaniami, jest neuroterapia funkcji poznawczych – pamięci, koncentracji uwagi, myślenia, funkcji wzrokowo-przestrzennych z neuropsycholgiem oraz funkcji mowy z logopedą. To bardzo ważny element terapii poudarowej, konieczny aby wrócić do normalnego funkcjonowania intelektualnego sprzed zachorowania.
Przygotowała Patrycja Popiela